Tot hun deportatie woonden aan de Sandrasteeg 4 (was nr. 5):
naam | geboren te | datum | overleden te | datum |
Rudolf Cohen | Deventer | 27-07-1889 | Bergen- Belsen | 27-02-1945 |
Eva Cohen- Königsberger | Amsterdam | 17-11-1891 | Bergen- Belsen | 26-10-1944 |
Rahel Rita Cohen | Deventer | 16-06-1925 | Auschwitz | 22-10-1943 |
Hier woonde Ru Cohen met zijn vrouw Eefje Königsberger en hun hier geboren kinderen: Hesseline in 1922, Rahel in 1925 en Herman in 1928. Ru is getrouwd in 1921 met Eefje uit Amsterdam.
Ru was de zoon van Herman (Hartog) Cohen (1844-1906) die in Deventer een meubelzaak had opgericht in de Lange Bisschopstraat. Deze zaak is in 1920 verhuisd naar de plek Lange Bisschopstraat, hoek Sandrasteeg. De meubelzaak heeft er nog tot 1970 gezeten onder de naam “Cohen”, maar werd niet meer gerund door de familie zelf, omdat zij als de toenmalige eigenaren waren omgekomen. Op de foto links: het briefhoofd omstreeks 1933.
Voor de oorlog was de eigenlijke directeur de broer van Ru, Jacques (Jacob) (20-1-1888 Deventer: 28-1-1944 Westerbork). Naast de meubelzaak, waar meubels werden gemaakt en verkocht, verzorgde de familie Cohen ook veilingen en verzorgde de aankleding van decors bij revue’s van bijvoorbeeld sportverenigingen.
Ru Cohen, die met zijn gezin achter de meubelzaak in de Sandrasteeg woonde, was de drijvende kracht achter de Deventer Vereniging tot Vakopleiding voor Palestinapioniers, die hij in 1918 in Deventer heeft opgericht. Het doel was om joodse jongens en meisjes op te leiden tot boer of timmerman om dit uit te kunnen oefenen in Palestina (nu Israel). De Palestinapioniers (Hebreeuws: Chaloetsiem) werden bij de Deventer Vereniging ingeschreven in Deventer e.o. Ze werden geplaatst bij een boerenfamilie in de buurt van Deventer of bij een meubelmaker of timmermansbedrijf. Dat werd hachsjara (= opleiding) genoemd. Na een paar jaar kregen ze een certificaat (= toestemming) om naar Palestina te gaan. In Deventer waren het tot in de 30-er jaren bijna uitsluitend joodse jongeren uit Nederland, later vluchtelingen uit Duitsland en Oost-Europa. Op de foto rechts: Ru en Eefje te midden van de "Chaloetsiem" bij het 20-jarig bestaan van de Deventer Vereniging op de Worp in 1938.
In Ru’s huis aan de Sandrasteeg was ook het kantoor van de Deventer Vereniging.
Ru had nog meer broers en zussen; twee daarvan zijn landelijk bekend geworden. Zijn broer David Cohen (31-12-1882 Deventer: 1967 Amsterdam) was professor in Amsterdam en was voorzitter van de Joodse Raad tijdens de bezetting. Een andere broer, Jozef (2-1-1886 Deventer:12-7-1965 Groningen) was directeur van de bibliotheek in Groningen en schrijver.
Ru’s vrouw, Eefje, was advocaat, wat hard nodig was, want Nederland was in de jaren ’30 allerminst bereid al die vluchtelingen op te nemen. Ze werkte daarvoor samen met mw. Hüpscher op het politiebureau Deventer.
Op de foto links: Ru,Eefje en Rahel Cohen boven, Hes rechtsonder (1939)
Dochter Hes was verloofd in 1942 met Rob Mijerson (1914-1945) uit Deventer.
Ru werd in 1941 lid van de Deventer afdeling van de Joodse Raad en behartigde algemene zaken. Zijn ‘Sperre’ dankte hij ook aan zijn functie van secretaris Landbouw en Jeugdzorg, net als zijn vrouw Eefje en dochter Rahel, ook medewerksters voor de Joodse Raad, afdeling Deventer.
Vanaf december 1942 moest het gezin verhuizen naar Amsterdam (Nekstraat) en heeft daar negen maanden gewoond. Rahel was opgepakt met mensen van het verzet. De Nazi's wisten dat ze van een bekende familie was, maar zij wilde dat niet vertellen om vrij te kunnen komen. Ze ging met de rest mee naar Westerbork, waar ze aankwam op 19-10-1943. Nog dezelfde dag werd zij getransporteerd naar Auschwitz en bij aankomst op 22-10-1943 is vergast. Op 15-12-1943 zijn Ru en Eefje aangekomen in Westerbork en op 11-1-1944 doorgestuurd naar Bergen-Belsen. Op 26-10-1944 is Eefje daar gestorven. Ru is een paar maanden later daar gestorven op 27-2-1945.
Zoon en dochter Herman (nu Zvi) en Hes hebben de oorlog overleefd en zijn beiden naar Israël verhuisd in 1948. Hes heeft in 1946 weer een tehuis (Beth Chaloets) opgericht voor de Deventer Vereniging in Deventer aan de Noordenbergsingel. Hes zat samen met haar verloofde Rob in Bergen-Belsen, waar hij in bijzijn van Hes is overleden op 8-2-1945.
In 1960 is een gedenksteen onthuld op de joodse begraafplaats voor de familieleden Cohen die omgekomen zijn in WO2, waaronder Ru, Eefje en Rahel.
In het woonhuis van Ru Cohen was na het gedwongen vertrek van het gezin naar Amsterdam een joods ziekenhuis geherbergd tot april 1943.
Hes is getrouwd in Israël en heeft kinderen gekregen. Zij is in 2017 overleden. Herman woont nu nog in Israël.