door Lex Rutgers
Tot haar deportatie woonde zij aan de Sint Jurrienstraat 21 (foto rechts):
naam | geboren te | datum | overleden te | datum |
Sophie van Spiegel | Amersfoort | 25-10-1890 | Sobibor | 02-07-1943 |
Sophie van Spiegel (op foto links) was de dochter van Izaak van Spiegel (1863 Twello; 12-7-1937 Amersfoort) en Clara Cato Hartog (30-1-1867 Borculo; 14-5-1943 Sobibor). Haar moeder woonde samen haar andere dochter Eva (1900-1943) in Amersfoort.
Sophie was onderwijzeres en niet getrouwd. Ze werkte als onderwijzeres van maart 1911 tot mei 1920 op Openbare Lagere school te Nieuwebrug (buurschap bij Ommen). Daarna woonde zij in Den Helder, waar zij als onderwijzeres werkte op de Vismarktschool tot 1940 toen de school gevorderd werd. Daarna verhuisde ze weer even naar haar moeder en zus in Amersfoort en waarschijnlijk is Sophie na de zomervakantie van 1941 naar Deventer gekomen. Ze was daar benoemd tot onderwijzeres aan de Joodse Lagere School, een school, waar alleen joodse kinderen naar toe moesten. Dit was een maatregel van de bezetter.
Sophie is toen gaan wonen bij haar nicht, de weduwe Saartje Gosschalk-van Spiegel (26-4-1893 te Voorst; 31-8-1944 te Auschwitz) in de St. Jurrienstraat 21. De vaders van Saartje en Sophie waren broers.
In november 1942 vroeg Sophie aan de Joodse Gemeente Deventer of ze daar lid kon worden en dat is toegekend. Rechts de brief van Sophie gedateerd 8-11-1942 aan Joodse Gemeente Deventer.
In begin 1943 verhuisde Sophie (gedwongen) naar Amsterdam. Een vroegere collega-onderwijzeres uit Den Helder heeft Sophie van Spiegel nog een onderduikadres aangeboden. Zij is daar om onduidelijke reden niet op ingegaan. Wel is op 10 april 2019 een struikelsteen in de Joubertstraat te Den Helder voor haar gelegd, evenals een steen voor het joodse hoofd van de lagere school. Ze willen eer geven aan haar en andere joodse inwoners omdat ze daar altijd hebben gewoond (in haar geval meer dan 20 jaar dus). De meeste inwoners moesten Den Helder verlaten vanwege sperrgebied en de stad is daarna erg beschadigd. Overigens ligt ook in Amersfoort sinds 2016 al een struikelsteen voor Sophie.
Vanuit Amsterdam moest Sophie op 20 juni 1943 naar Kamp Westerbork en ging 9 dagen later op transport naar Sobibor waar ze bij aankomst is vergast.
Haar nicht Saartje Gosschalk-van Spiegel werd in 1944 opgepakt op haar onderduikadres en werd vermoord in Auschwitz.
© Lex Rutgers (EHC)