Gezin Lion Noach

door Lex Rutgers

De leden van dit gezin, dat tot hun deportatie woonde aan de Papenstraat 94 (nu Papenstraat 33) waren:

Vanaf 1936 woonde het gezin van Lion Noach en Aaltje Baruch aan de Papenstraat 33.

Lion was de zoon van Izaak Noach (1833 Goor-1882 Deventer) en Marlina Windmuller (1841 Vorden-1932 Amsterdam).
Zij kregen 9 kinderen en Lion was hun eerste zoon, geboren in 1878 in de Noordenbergstraat, waar vader Izaak een paardenslachterij was begonnen.

Lion is ook begonnen als slager, maar werd een paar jaar later koopman in ongeregelde goederen. In 1907 is Lion getrouwd met Aaltje Baruch, die in 1881 was geboren in Bellingwolde. Zij zijn toen gaan wonen in de Molenstraat en vanaf 1911 in de Papenstraat, eerst nummer 60 en 62 en vanaf 1936 op nummer 94 (nu nummer 33).

In 1908 is hun eerste zoon Isaak geboren, gevolgd door dochter Johanna Marlina (Jopie) in 1914 en in 1918 dochter Henochina. Helaas overleed Henochina een paar maanden later. In 1925 werd hun laatste kind, Siegfried, geboren. Op de foto links Lion en Siegfried in 1927. 

Lion Noach had een winkel in allerlei artikelen. Hij noemde zichzelf Noach-Lindeman, ook wel de kleine Man van Deventer. De link met Lindeman, komt van zijn moeder Marlina die als weduwe is hertrouwd in 1884 met Hartog Lindeman. De Kleine Man van Deventer, is weer een lonk naar de Man van Deventer, oftewel zijn neef Sam Noach, met de gelijknamige winkel in de Nieuwstraat.

Lion kocht in: koper, zink, tin, lood, ijzer, lompen, botten. vellen, zakken, fietsbanden, paardenhaar, bunsings, gedragen kleding, schoenen, kinderspeelgoed, tapijten e.d. Hij stond ook wekelijks met een kraam met zijn spullen op de markt op de Brink.

Lion had het niet breed; hij vroeg in 1936 aan het Armenbestuur van de Joodse Gemeente om extra ondersteuning.

In 1932 was Lion Noach secretaris van DAVO (Vereniging van Deventer Markt- en Straatkooplieden). Ze hadden een speldjesverkoopdag op 5-6-1932 t.b.v. zieke en behoeftige kooplieden.

Lion was ook betrokken bij de organisatie van het Pinksterkroonfeest in de Papenstraat. Dit is een oud volksfeest uit de tijd van Napoleon waar mensen dansen en liedjes zingen om de pinksterkroon. Dit werd in alle volksbuurten van Deventer gevierd.
Op de foto staat Lion links voor de kinderen met pinksterkroon in 1930. 

Zijn oudste zoon Isaak deed Bar Mitswa in 1921 in de synagoge in de Golstraat.

Isaak was eerst dienstbode en later koopman in manufacturen. Hij trouwde in 1931 in Enschede met Cientje Dorothea (Sieny) Stofkooper, geboren in Hüsten in 1907. Sieny had in 1929 al een paar maanden bij Isaak en zijn ouders in huis gewoond. Zij kregen een zoon Lion Simon, geboren in 1936 in Amsterdam.

De dochter van Lion en Aaltje, Jopie, was lid van de Joodse Deventer Jeugdvereniging Tikwas Jisroeil. Zij werd leerlingverpleegster in Hilversum. Zij is in 1937 in Amsterdam getrouwd met Asser Polak, die daar was geboren in 1909. Asser was behanger van beroep in Amsterdam. Samen met Jopie kregen ze twee kinderen: Frederika in 1938 en Lion Abraham in 1942. 

Van de jongste zoon van Lion en Aaltje, Siegfried (links op de foto in 1934), kan een buurjongen zich nog herinneren dat Siegfried niet mocht meehelpen met sjouwen op zaterdag wat voor de Joden een rustdag is. Uiteindelijk hielpen hij en zijn vader toch even mee. 
Ook vertelde een buurman verhalen dat Siegfried familie was van de Noach van de Ark en welke dieren er allemaal op zaten. Siegfried vertelde dat als het zover was dat hij wel een boot zou bouwen en dat de buurman dan mee mocht. Hij nam ook wel eens een bonus mee voor de buren bij de koffie en bleef er dan ook wel eens slapen en eten. Dan legde hij de hand van een van de kinderen op zijn hoofd en zei dat hij zijn joodse gebed na moesten zeggen, dus dat kenden de buurkinderen na een tijd ook helemaal uit hun hoofd.

Siegfried is in februari 1942 verloofd met Netty Souget uit Amsterdam. Zij is daarna met iemand anders getrouwd en heeft de oorlog overleefd. 
Siegfried moest in zomer 1942 voor een paar maanden naar het joodse werkkamp “Wittenbrink” te Hummelo.

Lion, Aaltje en hun zoon Siegfried Noach moesten zich melden voor deportatie en kwamen op 15 januari 1943 aan in kamp Westerbork en een maand later ging eerst Siegfried op transport naar Auschwitz waar hij op 12 februari 1943 werd vergast. Zijn ouders gingen een week later, op 16 februari 1943 naar Auschwitz waar zij bij aankomst zijn vergast.

Ook de schoondochter van Lion en Aaltje, Sieny Stofkooper, de vrouw van hun zoon Isaak zat bij hen in dezelfde trein naar Auschwitz op 16 februari 1943 en werd bij aankomst met haar schoonouders vergast. Isaak, haar man en zoon van Lion en Aaltje, is nog terechtgekomen in een werkkamp en bezweek daar 2,5 halve maand later op 30 april 1943.

Jopie, de dochter van Lion en Aaltje, is samen met haar twee kinderen Frederika en Lion vergast in Auschwitz op 19 november 1943. Frederika was 4 jaar en Lion net 1 jaar.

De man van Jopie, Asser Polak, is een paar maanden later, bezweken in een werkkamp op 31 maart 1944 ergens in Polen.

Van Lion zijn alle andere 6 broers en zussen vermoord in de vernietigingskampen, veelal met hun gezinnen. Een zus is al eerder in 1940 overleden.

© Lex Rutgers (EHC)