Marianne en Antje Noach

door Lex Rutgers

Zij woonden tot hun deportatie aan de Nieuwe Markt 8 (nu Nieuwe Markt 1):

Vanaf 1933 woonde Marianne Noach-van Gelder hier met haar stiefdochter Antje.
Op de bovenste foto het pand in 1938 links. Later is er nieuwbouw gekomen, zie de foto daaronder. 

Marianne is geboren in 1858 in Zutphen en in 1889 getrouwd met de weduwnaar Israel Salomon (Eli) Noach.
Eli, geboren in 1855 te Goor, had uit zijn eerste huwelijk met Esther Mogendorff 4 kinderen, waaronder Antje, geboren in 1887. Met Marianne kreeg Eli nog 4 kinderen. Alle kinderen zijn geboren in Deventer waar Eli een winkel had in de Noordenbergstraat en later in de Papenstraat. Zijn zaak was een “huis van verkoop met recht tot wederkoop” (lommerd) waar hij handelde in oud zilver, goud en horloges. Ook had hij een Bank van Lening vanaf 1911. Men kon bij hem een voorwerp in onderpand geven, een bedrag ontvangen en eventueel terugkopen tegen een uiteraard hoger bedrag. Hij stond ook met een kraam op de Brink. Links een advertentie uit 1915. Twee keer per jaar werd er een openbare verkoop gehouden in een zaaltje waarbij een notaris en een goederenaandrager aanwezig waren. Ieder halfjaar werden de niet ingeloste onderpanden geveild, evenals nieuwe fietsen.

Eli overleed in 1917, rechts zijn grafsteen.

In 1933 is Marianne met haar stiefdochter Antje gaan wonen op dit adres. Zowel Antje als haar broer Salomon waren zwakzinnig. Salomon werd verpleegd op Brinkgreven en later in het Apeldoornsche Bosch waar hij in 1942 is overleden.

Antje ging langs de huizen met verkoop van thee en stond bekend als ‘Antje van de thee’.

Marianne en Antje woonden vanaf eind 1942 op Brink 24 (nu de Hip, toen de winkel van de joodse firma Colthof-Troostwijk). Dat pand was een verzameladres van joodse families die niet meer in hun eigen huis konden wonen, tevens zat er een joods ziekenhuisje.
Marianne en Antje kwamen op 9 april 1943 aan in kamp Vught, een maand later, op 9 mei 1943 in kamp Westerbork en gingen 2 dagen later, op 11-5-1943 naar Sobibor waar ze gelijk bij aankomst zijn vergast.

Een zus van Antje, Geertruida, heeft de oorlog overleefd. Haar kleinzoon woont nu in Australië. Een zoon van Marianne en Eli, Isidoor Israel (Ies) Noach, heeft ook de oorlog overleefd. Hij was getrouwd met Rosa Cohen, zij hadden geen kinderen. Ies en Rosa, op defoto links waren na de oorlog actief in het joodse verenigingsleven in Deventer. 

© Lex Rutgers (EHC)