door Henk Jansen
Tot hun deportatie woonden ze in Bathmen op Dorp 40, nu Koekendijk 1:
| naam | geboren te | datum | overleden te | datum |
| Jacob Levi (Jaap) Polak | Bathmen | 12-06-1878 | Sobibor | 28-05-1943 |
| Betsy (Betje) Polak-Bierman | Amsterdam | 15-11-1888 | Birkenau | 25-01-1943 |
Jacob Levi (Jaap) Polak is geboren op 12 juni 1878 te Bathmen. Zijn ouders zijn Lasarus Polak en Martina Vos. Jacob heeft samen met zijn broer David de firma Gebroeders Polak. De percelen van David en Jaap grenzen aan elkaar. Hier staat ook de bekende Leny’s lindeboom.
In 1928, op 50 jarige leeftijd, trouwt Jaap met Betsy (Betje) Bierman uit Den Haag, links hun trouwfoto. Ze trekt in bij Jaap in zijn huis met adres Dorp 40 (huidig Koekendijk 1). Betje blijkt waanideeën te hebben. Zo haalt ze water uit de pomp van David omdat ze denkt dat hun eigen pomp is vergiftigd. Ook zet ze dingetjes voor het raam om geesten af te schrikken. Het blijkt dat ze een psychische aandoening heeft en ze wordt opgenomen in "Het Centraal Israëlitisch Krankzinnigengesticht Het Apeldoornse Bosch". Jaap fietst elke zondag, totdat het wordt verboden door de bezetter, naar de inrichting om zijn vrouw te bezoeken.
De gebroeders zijn druk met hun werk. Naast de 2 winkels die aan hun respectievelijke huizen zijn verbonden, gaan ze ook nog de boer op. Dit gebeurt met paard en wagen. De handel bestaat uit allerlei verbruiksartikelen voor het huishouden en de boerderij. De ene week gaat David op pad, de andere week Jaap. Elk hebben ze hun eigen adressen. Op de foto Jaap en David met hun paard.
In de nacht van 20 op 21 januari 1943 wordt "Het Apeldoornse Bosch" omsingeld door de Grüne Polizei en worden de weerloze patiënten op niets ontziende wijze weggevoerd. Velen worden liggend op hun bed met matras en al meegenomen en bovenop elkaar in de vrachtwagens gestapeld. De vrachtwagens rijden naar het treinstation van Apeldoorn. Hier worden de 1250 patienten en 50 verzorgers in veertig gereedstaande veewagons geladen. De trein vertrekt ’s morgens om 7 uur en gaat regelrecht naar Auschwitz. De familie weet niet wat er is gebeurd maar vreest vanzelfsprekend het ergste. Op 25 januari 1943 wordt Betje in Auschwitz vermoord.
Jaap besluit om naar Amsterdam te vertrekken. Hij gaat wonen op de Joubertstraat 10 III. Jaap gaat op 20 mei op transport naar Westerbork om vervolgens op 25 mei gedeporteerd te worden naar Sobibor. Daar wordt hij op 28 mei 1943 vermoord.
Meer informatie kunt u vinden in de boeken "Herenigd met Bathmen" door G.J. Gervedink Nijhuis en "Leny’s Levens" door Henk Jansen.