Frederik Jan Kluiwstra

door Otto van Huffelen 

Tot zijn deportatie woonde hij op de Worp aan de Langestraat 22 (nu 65).

Frederik Jan (bron foto: kleindochter Frederike) is geboren in Workum en op 16 augustus 1922 getrouwd met Derkje Brinkenberg (geboren 4 november 1896 te Velp). Het echtpaar had 2 kinderen, Henk en Frederik Jan.
Eerst hebben ze in de IJpromptstraat gewoond, later in de Lathmerstraat en in 1938 verhuisde het gezin naar de Langestraat 22 (nu nummer 65) op de Worp. Volgens zoon Frederik Jan was zijn vader een rustige, kalme man. Ze gingen vaak samen vissen en ze fietsten veel samen. Vlakbij de spoorbrug had de familie een volkstuintje.

Frederik Jan was eerst bij de marechaussee; in die tijd was het voor een lid van de marechaussee niet toegestaan te trouwen.
Daarna is hij als agent van politie van Deventer terechtgekomen. Hier was hij als secretaris actief bij de politie vakbond.
In de oorlog deed Frederik Jan illegaal werk. Onder meer hulpverlening  aan joodse mensen voor onderduik en het verstrekken van voedselbonnen. Hij had daartoe onder meer regelmatig contact met verzetsstrijder Uittien.
In verband hiermee is hij met ingang van 5 mei 1942 ontslagen als agent van politie en in augustus 1942 werd hij door de Sicherheitsdienst met daarbij de beruchte Antonie Berends uit zijn woning aan de Langestraat (de Hoven) gehaald. Hij is een aantal weken in de Koepel in Arnhem gevangen gehouden. Volgens zoon Henk is zijn vader in Arnhem weer vrijgelaten met de bedoeling hem te volgen en meer over zijn jodenactiviteiten te weten te komen.

De Sicherheitsdienst arresteerde hem opnieuw op 7 december 1942. Via het doorgangskamp Amersfoort is hij op 19 maart 1943 het Konzentrationslager Herzogenbusch (kamp Vught) binnengebracht en als "pölitischer Schutzhäftling" onder Häftlingsnummer 5738 geregistreerd; het kettinkje met kampnummer kreeg de weduwe Kluiwstra na de oorlog toegezonden. In KL Herzogenbusch heeft hij onder andere verbleven in de blokken 14 en 20. Vanuit KL Herzogenbusch werd hij tewerkgesteld in de buitencommando's Moerdijk, Roosendaal, Arnhem en Haaren. De zonen Henk en Frederik hebben hem in het buitencommando Arnhem met andere gevangenen in een gestreept gevangenispak en spade zien marcheren.
Bekend is dat hij met het evacuatietransport van 6 september 1944 uit KL Herzogenbusch naar KL Sachenhausen is vertrokken.
Uit het werkrapport van 17 augustus 1951 van het Rode Kruis blijkt dat hij op 16 oktober 1944 naar KL Neuengamme vervoerd is.
Aangenomen moet worden dat hij op 9 januari 1945 of 26 februari 1945 naar Bergen- Belsen is afgevoerd. Het is niet exact bekend wanneer hij in Bergen- Belsen is overleden. Het Rode Kruis heeft derhalve 31 mei 1945 als formele overlijdensdatum aangenomen. 
Foto rechts: "Enige notities over de Opsporing" uit Appél Rode Kruis no.20-21 van nov.-dec. 1948.

Bronnen:
Interview met zoon Henk Kluiwstra op 3 juni 2014;
Intervieuw met kleindochter Frederike Bolink- Kluiwstra op 8 maart 2018;
Interview kleindochter Frederike met haar vader Frederik Jan;
Interview kleindochter Frederike met haar oom Henk in juli 2009;
Archief kleindochter Frederike Bolink- Kluiwstra.