Familie Marcus de Lange

door Betty Philip

Tot hun deportatie woonde dit gezin aan de Veenweg 10:

Vanaf 1934 woonde het gezin van Markus (roepnaam Max) de Lange, zijn vrouw Betje Boutelje en hun dochter Jette aan de Veenweg.

Max is geboren in 1892 in Deventer als derde zoon van Joseph de Lange en Jette Stahl. Joseph was veehandelaar en is een café begonnen bij de Beestenmarkt. Op deze plek staat nu een pand waarin onder andere een kapper en een fietsenwinkel zit.
Op de foto links is rechts het café van J. de Lange. 

Max is in 1933 getrouwd met Betje Boutelje. Zij is in 1908 geboren in Rotterdam. In 1932 is hun dochter Jette geboren in Deventer.

Evenals zijn vader wordt ook Max veehandelaar. Hij neemt in 1926 het veebedrijf en het café over van zijn vader samen met zijn broers Levie en Gerrit. De veemarkt was elke dinsdag. Max kon ook slachten en had met zijn broers vlakbij het café ook een veestal.

Betje, de vrouw van Max, speelt enige jaren mee met de DJT, de Deventer Joodse Toneelvereniging. Op de foto Betje, onderste rij, 1^e van rechts, geschminkt voor een voorstelling van de Deventer Joodse Toneelvereniging.

In oktober 1941 wordt het bedrijf J. de Lange Gzn geliquideerd (oftewel beroofd namens de bezetter) waarna Max zonder inkomen komt te zitten.

Moeder Betje schrijft aan de joodse godsdienstschool dat zij per 17 augustus 1942 haar dochter Jette van school neemt. Zie rechts de foto van deze brief.

Eind augustus 1942 heeft het gezin een onderduikadres weten te vinden. Ze zaten eerst ondergedoken bij de familie van der Kluit in Soest. In september werd dit bekend bij de Soester politie, die niet de S.D. inschakelde, waardoor het gezin kon ontsnappen (bron: Soester Courant 21-11-1947 verslag Hoge Gerechtshof Utrecht). Max werd eind september 1942 aangehouden in het gezin van zijn zus in Stadskanaal maar heeft de politie kunnen overtuigen dat hij niet-joods was.

Het gezin kon eind 1942 terecht in de onderduik bij de melkboer Nijdeken in Terwolde. Ze zijn daar echter verraden en kwamen op 23 januari 1943 aan in kamp Westerbork en gingen als strafgeval diezelfde dag door op transport naar Auschwitz. Max, Betje en Jette zijn drie dagen na aankomst, op 26 januari 1943 vergast.

De broers van Max, Levie en Gerrit, die ongetrouwd waren, zijn zus met gezin en hun moeder zijn allen omgekomen in de concentratiekampen.

In 2020 is over de veehandel en café J. de Lange Gzn een hoofdstuk verschenen in: “Beroofd volgens de regels. Het lot van zeven joodse ondernemers in Deventer”, door Joep Boerboom (2020). Het boek is te verkrijgen bij de Deventer boekwinkels en het Etty Hillesum Centrum.

© Betty Philip/Etty Hillesum Centrum